Enkele richtlijnen/suggesties ivm de 'facilities' om duikstekken beter geschikt te maken voor duikers met minder goede mobiliteit

Duiken begint met aan de waterkant en in het water te geraken, en dan is het verder heerlijk zalig onderwater zweven en genieten, en de duik eindigt met terug uit het water te geraken. En dat naar/van en in/uit het water geraken is dikwijls het moeilijkste/ergste van het duiken en verdient alle nodige aandacht opdat het zo veilig en zo comfortabel mogelijk zou kunnen gebeuren! Dit geldt in essentie voor alle duikers... echter jonge "veulens" huppelen met alle gemak overal over en door maar er zijn v.b. steeds meer wat oudere duikers maar ook duikers met een of andere fysische beperking waar zelfs kleine struikelblokken grote hindernissen vormen... en dikwijls kan er met zeer beperkte (financiële) inspanningen en vooral met wat aandacht en gezond verstand gezorgd worden voor een verbeterde algemene toegankelijkheid van een duikstek voor iedereen! Het hoeven echt geen grootse "baanbrekende" ontwikkelingen en ingrepen te zijn om ervoor te zorgen dat een duikstek een stuk minder "beenbrekend" wordt...

Deze info/tips/richtlijnen heb ik opgesteld op basis van ervaringen van mezelf en van die van clubgenoten (zowel Wet Wheelers, t.t.z. duikers met fysieke beperkingen, als hun duikbegeleiders) met (vooral de beperkingen van/op) diverse duikstekken en vooral met diverse 'soorten' Wet Wheelers (paraplegen in verschillende graden, hemiplegen, MS, mensen met heup- en/of beenprotheses, mensen met zeer beperkte motoriek en/of spastische misvormingen, mensen met zware rugproblemen, enz.). De focus ligt vooral op veiligheid en een basiscomfort, voor zowel de Wet Wheelers zelf als hun helpers op de kant en hun Wet Wheels-begeleiders aan/in het water, maar nogmaals, deze opmerkingen en suggesties zijn voor alle duikers nuttig!

Alle input/feedback is welkom ! Luc Dupas - v. 14/03/2008

Op de kant

Naar de waterkant

In/uit het water

Auto/parking:

• Verharde parkeerplaatsen zodat de wielen van rolstoelen en/of karretjes niet wegzinken.
  Liefst geen kiezels/grint/dolomiet waar de smalle banden van rolstoelen in wegzinken en die zijn dan heel moeilijk te trekken/duwen.
• Horizontale en vlakke parkeerplaatsen met voldoende ruimte langs de chauffeurkant om eventuele rolstoelen in/uit de wagen te manipuleren, en voldoende ruimte om de Wet Wheelers in/uit de wagen/rolstoel te helpen.
• Erg leuk/handig zouden een paar heel eenvoudige stevige tafels of steunen van een 80-100cm hoog zijn waar je v.b. je setje kan opbouwen en nadien omgorden zonder je te moeten bukken... kan heel erg handig zijn v.b. mensen met een rugprobleem. Een alternatief is uiteraard je setje aan/uitdoen in het water zelf...
• Goeie voorbeelden op dit vlak zijn v.b. de parkeerplaatsen net naast het Atlantis-gebouw van het Zilvermeer (B), of de parkeermogelijkheden op de kop van de linker strekdam op Anna-Jacobapolder (NL), enz.

Tussen auto en waterkant:

• Zo kort mogelijke afstand!!! Liever 10m dan 100m... want lange afstand betekent zeker in de zomermaanden extra thermische belasting bovenwater van de WW'ers, het betekent ook voor de begeleiders een veelvoud van deze afstand extra stappen/sleuren (voor de duik: een rondje H/T met de zware duikspullen i.c. lood/trivmest/fles van de WW'er, een rondje H/T om de WW'er naar de waterkant te helpen, en zelf met eigen duikspullen terug naar de waterkant... en na de duik hetzelfde verhaal maar omgekeerd... als WW-begeleider/mededuiker dus in totaal voor die ene duik voor/na de duik 10 keer die afstand!!!).
• Verhard en liefst zo fijn/vlak mogelijk wegdek met toch voldoende grip indien nat/vochtig
• Weg/pad/helling/trap breed genoeg voor rolstoel, of voor minstens 2 mensen naast mekaar (v.b. voor de ondersteuning van een moeilijk stappende WW)
• Ingeval van een helling naar de waterkant:
  • Een vlakke ruwe helling verdient sowieso de voorkeur boven een trap voor rolstoelen en karretjes met duikspullen!!! En uiteraard is het ook veel handiger voor v.b. mensen die ook hun kinderen en partner willen meenemen naar de duikstek en de kinderen zijn nog jong en zitten in een buddy of zo.
  • Regelmatig een horizontaal "rustplateau" voorzien
  • Bovenaan (en bij extra lange hellingen eventueel ook tussenin, om v.b. de 25m of omtrent zodat ook touwen van normale lengte kunnen gebruikt worden) een in de bodem ingewerkte ring, of een paaltje oid, voorzien voor de bevestiging van een geleidetouw en/of een katrol om desgevallend rolstoeler en/of karretje met materiaal gemakkelijker langs de helling naar beneden/boven te laten. Uiteraard kan zo'n geleidetouw ook als heel eenvoudige "leuning/reling" gebruikt worden door gewone duikers om veiliger een soms gladde talud af/op te geraken). Op die manier worden voor "no money" zelfs gewone "naakte" dijkhellingen van betonstenen perfect geschikt gemaakt om veilig naar beneden/boven te geraken! V.b. de helling naar het water bij Stavenisse Vissers/Invalidensteiger zou helemaal perfect zijn moest er bovenaan de helling, net links en net rechts van het vlakke stuk, zo'n ringen ingewerkt zitten... momenteel plaatsen we daar gewoon een wagen en gebruiken de trek- of sleephaak van die wagen als aankopingspunt.
    Zie ook een steenanker voor de Zeeuwse dijken
• Ingeval van een vaste (stenen/houten/metaalrooster)trap naar de waterkant:
  • Stevige leuning
  • Vrije ruimte breed genoeg voor minstens 2 mensen naast mekaar, en eventueel zelfs 3 ingeval de trap niet geschikt is voor een rolstoel en karretje en men een WW'er met 2 moet dragen
  • Eventueel helling en trap combineren, v.b. een leuning in het midden met aan de ene zijde een helling en de andere een trap
  • Een metalen trap met metaalrooster-treden is veruit te verkiezen omdat die metaalrooster-treden een zeer goeie grip bieden en blijven bieden, ook op de treden in de getijdenzone tussen LW en HW (belangrijk voor de Oosterschelde), in tegenstelling tot v.b. een betonnen trap waarbij binnen de kortste keren de treden in de getijdenzone groen zien van de wieren en algen en spekglad en gevaarlijk zijn!!!
    Een houten trap is in hetzelfde bedje ziek en bovendien blijven die houten treden niet opgewassen tegen het geweld van de golven, iets waar metaalrooster-treden omwille van hun open structuur veel minder last van hebben.
    A propos, je kan perfect een betonnen trap combineren met dergelijke metaalrooster-treden door in de getijdenzone dergelijke roosters bovenop de betonnen treden te monteren, met een speling van een cm of zo tussen de onderkant van het rooster en de betontrede.
  • Treden van max. een 10-15cm hoog voor rolstoel/karretje!
  • Treden lang/diep genoeg zodat per trede een rolstoel volledig op de trede kan staan omdat men anders zwaar in de problemen komen met de voorste kleine wieltjes die voortdurend op/achter de hogere trede blijven haperen!
  • Om de hoogte van de opkant van de treden te beperken kan eventueel gedacht worden aan lichtjes afhellende horizontale stapvlakken zodat de trap eerder een soort langgerekte helling met kleine treden is maar dit is alleen maar zinvol voor het stuk boven de intergetijdenzone omdat anders de schuine vlakken gevaarlijk spekglad zijn owv mossen! Maar het gemakkelijkste blijft uiteindelijk wel een gewone helling naast de trap!

In het water via een weg/helling tot in het water

• Zo vlak mogelijke "weg" tot helemaal op borsthoogte in het water, zonder gaten en uitstekende blokken, en breed genoeg om met 2 personen naast mekaar te stappen... OOK bij laagwater!!!
• Eventueel met een simpele leuning bestaande uit vertikale rvs steunen met een touw tussen
• Op sta-diepte (indien mogelijk ivm getijden) een vlakke bodem zodat je daar stabiel kan staan om een WW te helpen met zijn uitrusting in het water aan/uit te doen
• Goeie voorbeelden op dit vlak zijn v.b. de slipway van het stuwmeer van de Plate Taille (B) en de schuine helling voor wandelaars, rolstoelers en kinderbuggies op Stavenisse Vissteiger
• Jammer genoeg zijn er ook "onmogelijke" voorbeelden zoals v.b. de noordzijde van de rechter strekdam op Anna-Jacobapolder (NL) waar de grote stortstenen een toegang tot het water voor Wet Wheelers compleet ondoenbaar maken... zie foto hieronder.

In het water via een trap tot in het water

• De opmerkingen qua materiaal, met voorkeur voor metaalrooster-treden cfr. supra blijven onverkort geldig!
• De trap/treden moeten breed genoeg zijn voor minstens 2 en liefst 3 mensen naast mekaar
• Zorgen dat de trap/treden ver en diep genoeg IN het water gaat (ook bij LW !!!). En ook hier is een metalen constructie met metaalrooster-treden duidelijk in het voordeel omdat die op het droge kan geassembleerd worden en nadien op een relatief eenvoudige manier in het water kan verankerd worden.
• Probeer zeker de treden in het water diep genoeg te maken zodat je daar als helper met je vinnen aan (zodat je nog stabiel staat en je handen vrij hebt) en gezicht naar de kant toe kan staan terwijl je de WW'er aan het helpen bent met in/uit zijn spullen te geraken.
• Liefst indien mogelijk in getijloos water op stahoogte onderaan een vlak plateau/bodem voorzien om als WW-begeleiders stabiel te staan om de WW in het water te helpen
• Goeie voorbeelden zijn hier v.b. de ponton en de trap bij de Put van Ekeren (Domein Muisbroek, B).
• Jammer genoeg zijn er ook slechte voorbeelden... v.b. de nieuwe betonnen trappen op de Bergse Diepsluis (NL), en vooral de nieuwe trappen zoals die origineel aangelegd zijn op Strijenham (NL) en Zoetersbout (NL), zijn toonvoorbeelden van hoe het NIET moe(s)t ivm de toegankelijkheid voor Wet Wheelers: te korte en te hoge treden, leuning in het midden zorgt voor te smalle trappen aan weerszijden van de leuning, en vooral, bij LW is er nog 1-2m verschil in afstand (en deels ook in hoogte!) tussen de laagste trede en het waterniveau.
  Vooral op Strijenham zit je dan bij LW al gauw met 80-100cm steil niveauverschil naar het water... zie onderstaande foto's, en op de Zoetersbout is het bij LW de laatste meters een benenbrekende klauterpartij over de onderwater verborgen grote stenen/rotsen.
  

In het water via een drijvende of vaste ponton/vlonder

• Liefst zo laag mogelijk boven het wateroppervlak zodat een WW'er zittend op de kant zich vlot in het water kan laten rollen, en na de duik zonder al te veel problemen met 2 man uit het water kan worden gehesen.
• Breed genoeg zodat er langs 1 kant WW'ers op de rand kunnen zitten klaar om in het water te gaan of die er net uit zijn gehesen, en daarnaast ruimte om vlot met een rolstoel en/of minstens 2 mensen naast mekaar te kunnen passeren.
• Sowieso ook ergens breed genoeg om H/T 2 rolstoelen mekaar te laten kruisen
• Langs de zijkant, vanop de kant tot aan de waterrand een stevige leuning waar een niet-rolstoelende WW'ers zich tijdens het stappen goed aan kan vasthouden.
• Een brede/diepe zitbank waar een WW'er op kan zitten met zijn fles achter zich zodat daar het setje gemakkelijk aan/uit kan worden gedaan is zeker een pluspunt. En dat is gelijk ook handig voor de helpers/begeleiders van de WW'er om eventueel daar dan ook hun setje aan te doen nadat ze hun WW'er geholpen hebben om zich te equiperen en klaar te maken om te water te gaan.
  Eventueel is een brede/diepe plank op stahoogte ook heel handig om zo dan gemakkelijk al staande het setje aan te doen.
• Naast een ponton is er best ergens een plaats waar het ongeveer 1-1.5m diep is waar je als begeleider/mededuiker stevig kan staan om de trimvest/fles/loodgordel van de WW om te gorden en af te nemen. Indien owv de diepte dit niet mogelijk is op de bodem kan een metalen rooster op 1-1.5m diepte voorzien worden net naast het ponton.
  Op die plaats is het ook nuttig/nodig om aan de onderste rand van de ponton handgrepen te voorzien waar een WW'er (of begeleider) zich goed kan aan vasthouden. Deze beugels moeten evenwel onder (!) de pontonrand zitten en niet opzij omdat ze anders in de weg zitten als je een WW'er na de duik terug op de ponton moet hijsen!
• Indien zo'n (1.5m) dieper plateau/staanplaats niet mogelijk is kan een semi-diep (ongeveer 30cm of omtrent onder het wateroppervlak) plateau of grote trede voorzien zijn waar de WW'er kan op zitten terwijl de duikspullen aan/uit worden gedaan en waar de begeleider(s) naast de zittende WW'er kunnen staan.
• Een gewone lichtjes schuin geplaatste vertikale ladder (liefst met centrale vertikale steun en dan links/rechts open sporten zodat die geschikt zijn om met de vinnen aan te beklimmen) voor valide duikers/helpers is nuttig/nodig, en liefst dichtbij de "staanplaats" net naast de ponton zodat de WW-begeleiders niet ver moeten lopen om na de duik op de ponton te geraken om de WW'er met 2 man uit het water te hijsen.
  Let op: de treden/trap moeten diep genoeg (toch minstens 2m) onder water steken zodat je terwijl je vertikaal aan de oppervlakte dobbert direct je voeten op de treden kan plaatsen. Eventueel kan er onderaan de trap een extra brede en diepe vaste trede/plateau zijn, maar denk er dan aan dat dit zeker GEEN vol plateau mag zijn want de minste deining zorgt dan voor onnodige belasting en gewiebel van de trap!
• Indien mogelijk naast de ponton verder richting kant een gelijkmatig oplopende vlakke bodem tot op de wal zodat de ponton als steun kan gebruikt worden voor iemand die via het water in/uit stapt.

• Oh ja, een "lift" is handenvol geld kostende weliswaar fotogenieke leuke Spielerei maar al bij al in de praktijk relatief omslachtig en tijdrovend en v.b. in het Zilvermeer merken we in de praktijk dat buiten eens "we gaan het eens een keertje proberen" die lift quasi niet benut wordt door/voor de WW'ers !!! Leuk dus voor een foto, en vooral voor kinderen of een eerste keer maar die lieve centjes kunnen echt veel beter voor andere dingen gebruikt worden ! Met v.b. "duikershandvatten" kan je heel vlot en snel duikers uit het water halen vanop een gewone ponton...

Tips & Tricks voor Wet Wheelers zelf!